Team- en procesbegeleiding
Wederzijdse afhankelijkheid is een kernbegrip in het succesvol functioneren van een team. Dat geldt zowel voor het werken aan de taak van het team als aan de manier hoe je met elkaar samenwerkt en hoe je met elkaar omgaat. In die zin zijn de taak (lees: het gewenste resultaat) en het proces (lees: de onderlinge dynamiek) onlosmakelijk met elkaar verbonden. Natuurlijk, in een team heeft iedereen doorgaans een eigen en specifieke taak die je voor een aanzienlijk deel zelfstandig kunt uitvoeren. Je draagt zelf de verantwoordelijkheid voor het realiseren daarvan. Maar in veruit de meeste situaties heb je ook input van andere teamleden nodig om je werk goed te doen. Dat is die afhankelijkheid. Dat vraagt nogal wat van het team en van ieder afzonderlijk teamlid om daar alert op te zijn, elkaar te informeren, vragen durven te stellen als je er zelf niet helemaal uitkomt, je betrokken te weten en te voelen bij de ander in het besef dat die iets van je nodig heeft, het breder verband te zien, dat te begrijpen en ernaar te handelen.
Wat als samenwerking niet werkt? Dan is het zaak om dat met elkaar vast te stellen en op zoek te gaan naar het waarom. Doorgaans is daar niet één reden voor aan te wijzen en spelen verschillende factoren op elkaar in, versterken elkaar. Onuitgesproken of verschillende verwachtingen over doel en richting van de samenwerking, onduidelijkheid over taken, stagnerende besluitvorming, interpersoonlijke spanningen, ontbrekende teamcompetenties, te veel meegaan in de waan van de dag, interne machtsstrijd, extreme druk van buitenaf, geen reflectietijd inbouwen, onvoldoende sturing, bovenmatige stress, gebrekkige communicatie, elkaar geen feedback (durven) geven.
Het mooiste is natuurlijk als een team zelf in staat is om bij stagnerende samenwerking de problemen aan te pakken. Dat vraagt ook om distantie, van een afstandje kunnen kijken wat er speelt. Dat is lastig genoeg. Elk teamlid zal een eigen perspectief en beleving hebben van wat er gaande is. Wat als het team vaardigheden nodig heeft die nog onvoldoende aanwezig zijn maar die wel noodzakelijk zijn om gestelde doelen te realiseren?